Ilm-fan va innovatsiya: Singapur misolida

“Yer resursi yo‘q, neft yo‘q, lekin bilim bilan yuksalgan” degan ibora Singapurning iqtisodiy va texnologik rivojlanish modelini aniq ifodalaydi. Tabiiy resurslarga ega bo‘lmagan bu kichik davlat o‘z raqobatbardoshligini ilm-fan, innovatsiya va kreativlik orqali ta’minlashga muvaffaq bo‘lgan. So‘nggi yillarda Singapur sun’iy intellekt, biotibbiyot, raqamli iqtisodiyot va boshqa strategik sohalarga sarmoya kiritish orqali global innovatsion maydonda yetakchi o‘rinlarni egalladi. Milliy universitetlar, ilmiy tadqiqot institutlari va startap ekotizimlari bilan birgalikda yaratilgan innovatsion ekotizim mamlakatga ilmiy kashfiyotlarni tezkor amaliyotga tatbiq etish, iqtisodiy samaradorlikni oshirish va global raqobatbardoshlikni mustahkamlash imkonini beradi. Ushbu ishda Singapurning ilm-innovatsiya sohasidagi yutuqlari, strategik dasturlari va iqtisodiy ko‘rsatkichlari ilmiy manbalar va statistik ma’lumotlar asosida tahlil qilinadi, bu esa mamlakatning barqaror rivojlanish va innovatsion yetakchilik modelini yoritishga xizmat qiladi.

Innovatsiya va tadqiqotga investitsiya

Hukumat ilmiy hamkorlik, grantlar va aniq me’yoriy-huquqiy bazalar orqali AI (Artificial intelligence – Sun’iy intellekt) rivojlanishini faol qo‘llab-quvvatlaydi. 2025-yilga mo‘ljallangan “Tadqiqot, innovatsiyalar va korxona” (Singapurning milliy “Research, Innovation & Enterprise (RIE2025)” dasturi) milliy besh yillik rejasiga muvofiq, hukumat to‘rtta strategik soha, jumladan, Inson salomatligi va salohiyati va aqlli millat va raqamli iqtisodiyot bo‘yicha ilmiy-tadqiqot va ishlanmalarga 28 milliard Singapur dollari miqdorida investitsiyalarni qo‘llab-quvvatlash majburiyatini oldi. Keyingi besh yillik RIE rejasi hozirda ishlab chiqilmoqda.

Singapur hukumati sun’iy intellekt va innovatsiyalarni milliy ustuvor yo‘nalish sifatida rivojlantirmoqda. “Research, Innovation & Enterprise (RIE2025)” dasturi doirasida u ilmiy tadqiqotlar va texnologik ishlanmalarga 28 milliard Singapur dollari miqdorida mablag‘ ajratib, inson salomatligi, aqlli millat va raqamli iqtisodiyot sohalarini qo‘llab-quvvatlamoqda. Bu orqali davlat ilm-fan, biznes va hukumat o‘rtasidagi hamkorlikni kuchaytirib, AI texnologiyalarini sog‘liqni saqlash, ta’lim va iqtisodiyotda amaliy qo‘llashni maqsad qilgan.

Singapurning global innovatsion markaz sifatidagi mavqei 30 yildan ortiq strategik investitsiyalar va uzoq muddatli siyosatni rejalashtirish asosida qurilgan. Singapur har yili ilmiy-tadqiqot va ishlanmalarga katta resurslarni yo‘naltiradi, shu kungacha jami investitsiyalar 60 milliard Singapur dollarini tashkil etadi. Bu ko‘p yillik innovatsion kun tartibiga intilayotgan kompaniyalar uchun barqarorlikni ta’minlaydi. Butunjahon intellektual mulk tashkiloti tomonidan 2025 yilgi Global innovatsiyalar indeksida Singapur innovatsion salohiyat bo‘yicha Osiyoda ikkinchi o‘rinni egalladi.

Singapur startap ekotizimining qiymati 184 milliard Singapur dollariga baholanadi, bu investorlarning kuchli ishonchi va bozor etukligini aks ettiradi. Birgalikda innovatsion platformalar tijorat natijalarini tezlashtirish uchun tadqiqot institutlari, universitetlar, startaplar va korporatsiyalarni birlashtiradi. Kompaniyalar yangi echimlarni kengaytirish va xavfni kamaytirish uchun to‘rtta innovatsion hamkorlik modellaridan foydalanishlari mumkin. AI (Artificial intelligence – Sun’iy intellekt), mobillik yoki tibbiy texnologiyada bo‘lsin, Singapur innovatsiyalar va yuqori o‘sayotgan Osiyo bozorlariga kirish uchun ishonchli baza bo‘lib xizmat qiladi.

Singapur bugungi kunda global innovatsion markaz sifatida tan olingan, bu natija 30 yildan ortiq davom etgan strategik investitsiyalar va uzoq muddatli ilmiy siyosat rejalashtirishining samarasi hisoblanadi. Mamlakat ilmiy-tadqiqot va ishlanmalarga 60 milliard Singapur dollari investitsiya qilib, barqaror innovatsion muhit yaratgan. 2025-yilgi Global innovatsiyalar indeksida Osiyoda ikkinchi o‘rinni egallashi ham bu yondashuvning muvaffaqiyatini tasdiqlaydi. 184 milliard dollarlik startap ekotizimi va ilmiy hamkorlik platformalari orqali Singapur tadqiqot institutlari, universitetlar va korporatsiyalarni birlashtirib, sun’iy intellekt, mobillik va tibbiy texnologiyalar kabi sohalarda yangi yechimlarni tez joriy etishga imkon yaratmoqda.

“Ilm uchun sun’iy intellekt”ga 120 million Singapur dollari miqdoridagi qo‘shimcha sarmoya Singapurning yangilangan AI milliy strategiyasining (NAIS 2.0) asosiy qismi jonli va innovatsion AI tadqiqot ekotizimini yaratishdan iborat. Milliy Tadqiqot Jamg‘armasi (NRF) boshchiligidagi “Ilm uchun AI” tashabbusi tadqiqot samaradorligini oshirish va ilmiy kashfiyotlarni ilgari surish uchun fanning ko‘plab sohalarida o‘tkazilishi mumkin bo‘lgan AI usullari va vositalarini ishlab chiqish va qabul qilishga qaratilgan. U sun’iy intellekt tadqiqotchilari va ilmiy soha mutaxassislari o‘rtasidagi ilg‘or materiallar tadqiqoti, biotibbiyot va sog‘liqni saqlash fanlari kabi Singapurni qiziqtiradigan tematik sohalarda chuqur hamkorlikni moliyalashtiradi. Tashabbus, shuningdek, tadqiqot hamjamiyati tomonidan taklif qilingan boshqa tematik sohalarda bo‘lishi mumkin bo'lgan pastdan yuqoriga takliflarni so‘raydi.

2022-yilda Singapurda 1 025 ta xususiy sektor kompaniyalari ilmiy-tadqiqot (R&D) faoliyatini amalga oshirgan bo‘lib, ular jami 8 141,1 million AQSh dollari miqdorida korxonalar tomonidan moliyalashtirilgan ilmiy-tadqiqot xarajatlari (BERD – Business Expenditure on R&D)ga hissa qo‘shgan. Bu ko‘rsatkich Singapur yalpi ichki mahsulotining (YaIM) 1,2 foiziga tengdir. Mazkur raqamlar 2012-yildan 2022-yilgacha bo‘lgan davrda yillik o‘rtacha o‘sish sur’ati (CAGR) 6,7 foizni tashkil etganini ko‘rsatadi, bu esa xususiy sektorning innovatsiyalarni rivojlantirishga barqaror sodiqligini ifodalaydi. Shuningdek, davlat sektori ham 59 ta muassasa – jumladan, davlat idoralari, davlat ilmiy-tadqiqot institutlari, oliy ta’lim muassasalari, akademik tibbiyot markazlari va shifoxonalar orqali o‘z hissasini qo‘shgan bo‘lib, 2022-yilda jami 4 548,3 million AQSh dollari miqdoridagi ilmiy-tadqiqot va konstruktorlik (R&D) xarajatlari haqida hisobot bergan. Jahon banki ma’lumotlariga ko‘ra, 2020-yilda Singapurda ilmiy-tadqiqot va ishlanmalar yalpi ichki mahsulotga nisbatan 2,16 foizni tashkil etdi. Bu o‘tgan yilga nisbatan 14,4 foizga ko‘pdir. Singapur sun’iy intellektni ilm-fan rivojiga faol tatbiq etish orqali innovatsion tadqiqot ekotizimini mustahkamlab bormoqda. “Ilm uchun AI” tashabbusi orqali hukumat AI usullari va vositalarini turli ilmiy yo‘nalishlarda qo‘llashni qo‘llab-quvvatlab, biotibbiyot, sog‘liqni saqlash va ilg‘or materiallar sohalarida olimlar hamkorligini kuchaytirmoqda. Bu yondashuv nafaqat yangi ilmiy kashfiyotlarga turtki beradi, balki xususiy va davlat sektorlari o‘rtasida barqaror ilmiy hamkorlikni rivojlantiradi. Singapurda korxonalar, universitetlar va tadqiqot institutlarining faol ishtiroki mamlakatning ilmiy salohiyati va innovatsiyalarni amaliyotga tatbiq etish qobiliyatini oshirib, uni mintaqadagi ilg‘or ilmiy markazga aylantirmoqda.

Tahlil: Singapur tabiiy resurslari cheklangan kichik mamlakat sifatida iqtisodiy va texnologik rivojlanishni tabiiy boyliklar bilan emas, balki bilim, innovatsiya va ilm-fan orqali amalga oshirishni tanlagan. Bu yondashuv mamlakatning strategik iqtisodiy rivojlanish modelini belgilab, sun’iy intellekt, biotibbiyot, raqamli iqtisodiyot va ilg‘or materiallar kabi sohalarga sarmoyalarni asosiy ustuvorlik sifatida ajratishni ta’minlaydi. Shu tariqa, Singapur davlat investitsiyalari, xususiy sektor hamkorligi va milliy ilmiy hamkorlik platformalari orqali tadqiqotlar samaradorligini oshirib, ilmiy kashfiyotlarni amaliyotga tatbiq etishga imkon yaratadi. Bu strategiya mamlakatni global innovatsion markazga aylantiradi, yosh tadqiqotchilar va startaplar uchun barqaror va ishonchli muhit yaratadi, shuningdek, yuqori texnologiyali sohalarda yetuk mutaxassislar bazasini shakllantiradi.

Natijada, Singapurning rivojlanish modeli “tabiiy resurslar emas, bilim va texnologiya orqali boyitish” tamoyilini ilgari surib, kichik davlat uchun barqaror iqtisodiy o‘sish va raqobatbardoshlikni ta’minlaydi, hamda boshqa mamlakatlar uchun ilg‘or strategik misol bo‘lib xizmat qiladi.

Universitetlar va ilmiy salohiyat

Quacquarelli Symonds (QS) World University Rankings (WUR) 2024 natijalariga ko‘ra, National University of Singapore (NUS) hozir dunyoda sakkizinchi va Osiyoda birinchi o‘rinni egallaydi. Bu birinchi marta Osiyo universiteti Massachusetts Institute of Technology (MIT), Stenford, Garvard, Kembrij, Oksford, ETH Tsyurix, Berkli kabi universitetlar qatoriga qo‘shilib, jahon miqyosida birinchi 10 talikka kirdi.

Singapur Milliy universiteti (NUS) va Nanyang texnologiya universiteti (NTU) Reuters axborot agentligi tomonidan tuzilgan reytingga ko'ra, dunyodagi eng innovatsion universitetlar ro'yxatiga ko'tarilishdi. NUS besh pog‘ona ko‘tarilib, 58-o‘rinni egalladi, NTU esa global ro‘yxatning eng yaxshi 100 taligida ilk bor 67-o‘rinni egalladi. Reytinglar universitetlarning ilmiy tadqiqot natijalari hamda ularning global va mintaqaviy obro‘sini o‘lchaydigan 13 ta ko‘rsatkich asosida tuzilgan. NTU prezidenti Subra Sureshning ta’kidlashicha, universitet “tadqiqot natijalari, innovatsiyalar va o‘qitishning mukammalligi nuqtai nazaridan izchil ravishda taqdim etilgan”. Professor Suresh shunday dedi: “Biz Singapur va butun dunyodan eng yaxshi iste'dodlarni jalb qilishda juda muvaffaqiyatli bo‘ldik. Bizning ta'lim va tadqiqotda mukammallikka intilishimiz ham kuchli edi”. NUS vakili shunday dedi: “Oxirgi reytinglar bizning global miqyosdagi ta’lim va tadqiqot sohasidagi ta’sirimizni aks ettiradi. Universitetlar jamiyatlarimiz ehtiyojlariga mos bo‘lishda davom etishi va dolzarb ehtiyojlarni qondirish uchun ilg‘or, innovatsion echimlarni ishlab chiqish uchun tadqiqot qobiliyatimizni chuqurlashtirishi muhim.”.

Singapur universitetlari nafaqat ta’lim sifatini oshirishga e’tibor qaratadi, balki ilmiy tadqiqotlar, startap ekotizimlari va sanoat bilan faol hamkorlik qilish orqali keng qamrovli innovatsion muhit yaratadi. Bu yondashuv universitetlarni mustahkam ilmiy va texnologik platformaga aylantiradi, tadqiqot natijalarini amaliyotga tez tatbiq etish imkonini beradi va yangi startaplar orqali innovatsiyalarni bozorda sinovdan o‘tkazadi. Shu bilan birga, sanoat bilan yaqin hamkorlik talabalarga real dunyo tajribasini taqdim etadi, ilmiy kashfiyotlar esa iqtisodiyot va jamiyat ehtiyojlariga moslashtiriladi. Natijada, Singapur universitetlari ta’lim, ilmiy tadqiqot va innovatsiyalarni birlashtirib, mamlakatni global innovatsion markazga aylantiradigan barqaror va integratsiyalashgan ekotizimni shakllantiradi.

Tahlil: Singapurning oliy ta’lim tizimi global miqyosda yuqori darajada tan olinishi mamlakatning ilm-fan, innovatsiya va raqamli iqtisodiyotga sarmoya kiritish bo‘yicha strategik yondashuvini yaqqol aks ettiradi. National University of Singapore (NUS) va Nanyang Technological University (NTU) nafaqat Osiyoda yetakchi o‘rinlarni egallab, balki dunyoning eng nufuzli universitetlari qatoriga kirib, ilmiy tadqiqotlar, innovatsiyalar va ta’lim sifatida yuqori baholanishgan. Bu natija universitetlarning ilmiy ishlanmalarni yaratish va amaliyotga tatbiq etish qobiliyatini, shuningdek, ularning global va mintaqaviy obro‘sini mustahkamlashni ko‘rsatadi.

Universitetlar tomonidan amalga oshiriladigan tadqiqotlar nafaqat ilmiy mukammallikni ta’minlaydi, balki jamiyatning dolzarb ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan innovatsion echimlarni ishlab chiqishda muhim rol o‘ynaydi. Shu bilan birga, universitetlar eng iste’dodli olimlar, talabalar va mutaxassislarni jalb qilishi orqali ilmiy hamjamiyatni rivojlantiradi, mamlakat ichida va xalqaro maydonda intellektual salohiyatni oshiradi.

Bundan tashqari, NUS va NTU kabi yetakchi oliy ta’lim muassasalari innovatsiyalar va tadqiqot natijalarini amaliyotga tatbiq etishda ham faol. Bu, ayniqsa, texnologik rivojlanish, sun’iy intellekt, biotibbiyot va boshqa ilg‘or sohalarda Singapurni mintaqaviy va global innovatsion markazga aylantirishga yordam beradi. Shu tarzda, universitetlar nafaqat ilmiy mukammallik va ta’lim sifatini birlashtirgan markaz bo‘lib qolmay, balki mamlakatning iqtisodiy, texnologik va ijtimoiy rivojlanish strategiyasini amalga oshirishda ham muhim vosita sifatida xizmat qiladi.

Umuman olganda, Singapur universitetlarining global miqyosda muvaffaqiyatga erishishi mamlakatning “bilim va texnologiya orqali rivojlanish” tamoyilini mustahkamlash bilan birga, ilm-fan va innovatsiyalarni jamiyatning real ehtiyojlariga yo‘naltirish imkonini yaratadi. Bu esa Singapurni nafaqat ta’lim va tadqiqotlar markazi, balki innovatsion echimlar va ilg‘or texnologiyalar yaratiladigan global platformaga aylantiradi..

Innovatsiya reytinglari va global tan olinishi

Global Innovatsiyalar Indeksi (GII) jahon iqtisodiyotlarini ularning innovatsion imkoniyatlariga ko‘ra tasniflaydi. Taxminan 80 ta ko‘rsatkichdan iborat bo‘lib, ular innovatsion kirish va chiqishlar bo‘yicha guruhlangan bo‘lib, GII innovatsiyalarning ko‘p o‘lchovli qirralarini qamrab olishga qaratilgan. Global Innovation Index (GII) 2025 bo‘yicha Singapur global 139 ta iqtisodiyot ichida 5-o‘ringa chiqdi. Jadvalda Singapurning so‘nggi olti yildagi reytingi keltirilgan. Ma’lumotlarning mavjudligi va GII model doirasiga kiritilgan o‘zgarishlar GII reytingini har yili taqqoslashga ta'sir qiladi. Singapurning GII 2025 reytingida statistik ishonch oralig‘i 4 va 8-o‘rinlar orasida.

Singapurda 1 ta klaster mavjud. Global Innovatsiyalar indeksining dunyodagi yetakchi innovatsion klasterlarida.[10]

Singapurning Global Innovatsiyalar Indeksidagi yuqori o‘rni mamlakatning innovatsion imkoniyatlarni rivojlantirish va amaliyotga tatbiq etishdagi muvaffaqiyatini ko‘rsatadi. Indeks turli ko‘rsatkichlar orqali innovatsiyaning kirish va chiqish tomonlarini baholaydi, shuningdek, mamlakatlar orasidagi raqobatbardoshlikni aniqlashga xizmat qiladi. Singapurning yuqori reytingi, shu jumladan yetakchi innovatsion klasterga ega bo‘lishi, ilmiy tadqiqotlar, texnologik rivojlanish, startap ekotizimi va sanoat bilan integratsiyalashgan yondashuvlarning samaradorligini tasdiqlaydi. Bu esa mamlakatni global miqyosda innovatsiyalarni yaratish va amaliyotga joriy etish bo‘yicha yetakchi markazga aylantiradi hamda uning iqtisodiy raqobatbardoshligini mustahkamlaydi.

Aynan 78 ta indikator ichida Singapur 10 ta indikator bo‘yicha eng yuqori o‘rinni egallagan – bu yuqori ko‘rsatkich hisoblanadi. Singapur Intellektual mulk idorasi (IPOS) bosh ijrochi direktori janob Tan Kong Xvi shunday dedi: “Singapurning Global Innovatsiyalar Indeksidagi (GII) ko‘rsatkichlari hukumat, biznes va tadqiqot hamjamiyatlarining jahon darajasidagi innovatsion ekotizimni yaratish bo‘yicha jamoaviy majburiyatini aks ettiradi, ammo Singapurning yetakchi ekotizimida ko‘proq mavqeini saqlab qoladi. Biz innovatsion natijalar bo‘yicha ikki pog‘onani 9-o‘ringa ko‘tardik – bu bizning innovatsion qobiliyatimizni iqtisodiyot uchun aniq foyda keltirish uchun oshirganimizni ko‘rsatadi, chunki biz Singapur IP Strategiyasi (SIPS) 2030 ning keyingi chegarasini rejalashtirmoqdamiz.” [11]

Singapurning Global Innovatsiyalar Indeksida yuqori natijalarga erishishi mamlakatning innovatsion ekotizimini shakllantirishdagi samarali strategiyalarini ko‘rsatadi. 78 ta indikator ichida bir nechta sohalarda yetakchi o‘rinlarni egallashi Singapurning ilm-fan, biznes va hukumat organlari o‘rtasidagi uzviy hamkorlik natijasidir. Bu yondashuv orqali mamlakat innovatsion qobiliyatini iqtisodiyotga bevosita foyda keltirishga yo‘naltiradi va yuqori samarali innovatsion natijalarni yaratadi. Singapurning Intellektual mulk strategiyasi va uzoq muddatli rejalar orqali amalga oshirilayotgan siyosati, shu jumladan IP Strategiyasi 2030, mamlakatning ilg‘or ilmiy va texnologik platformasini mustahkamlash, startaplar va korporativ innovatsiyalarni rivojlantirish, shuningdek, global innovatsion raqobatbardoshlikni oshirishga xizmat qiladi. Shu tarzda, yuqori indikator natijalari nafaqat Singapurning jahon miqyosidagi innovatsion mavqeini tasdiqlaydi, balki uning barqaror va integratsiyalashgan ilmiy-texnologik ekotizim yaratishdagi strategik yondashuvini ham ko‘rsatadi.

Tahlil: Resurslari cheklangan davlat sifatida Singapur o‘z raqobatbardoshligini tabiiy boyliklar orqali emas, balki ilm-fan, texnologiya va kreativlikka asoslangan strategiyalar orqali ta’minlamoqda. Mamlakat innovatsiyalar, sun’iy intellekt, biotibbiyot va boshqa ilg‘or sohalarga sarmoya kiritish orqali o‘z iqtisodiy va ijtimoiy salohiyatini oshirmoqda. Shu bilan birga, Singapur o‘qitish, ilmiy tadqiqotlar va startap ekotizimlarini rivojlantirishga katta e’tibor qaratadi, bu esa yangi g‘oyalar va innovatsion yechimlarni tezkor amaliyotga tatbiq etishga imkon beradi. Hukumat, universitetlar va xususiy sektor o‘rtasidagi uzviy hamkorlik mamlakatga global innovatsion maydonda yetakchi o‘rinlarni egallashga yordam beradi, ilmiy va kreativ resurslarni maksimal darajada samarali ishlatish orqali iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantiradi. Shu tarzda, Singapur resurslar cheklangan davlat sifatida ham innovatsiya va bilim asosida barqaror raqobatbardoshlikni ta’minlab, jahon iqtisodiyotida o‘z o‘rnini mustahkamlashga muvaffaq bo‘lmoqda.

Xulosa qilib aytganda, Singapurning rivojlanish strategiyasi resurslar cheklangan davlat sifatida ilm-fan, texnologiya va kreativlikka asoslangan yondashuvga tayanadi. Mamlakat global innovatsiyalar bo‘yicha yuqori reytinglarga erishishi, ilmiy tadqiqotlar va startap ekotizimini rivojlantirish, shuningdek, sanoat bilan integratsiyalashgan hamkorlik orqali o‘z iqtisodiy va texnologik salohiyatini oshirayotganini ko‘rsatadi. National University of Singapore (NUS) va Nanyang Technological University (NTU) kabi yetakchi universitetlar ta’lim, ilmiy tadqiqot va innovatsiyalarni birlashtirib, mamlakatning ilg‘or texnologik platformasini shakllantiradi va eng iste’dodli olimlar hamda talabalarni jalb qiladi.

Singapur hukumatining sun’iy intellekt, biotibbiyot va raqamli iqtisodiyot kabi strategik sohalarga yo‘naltirilgan sarmoyalari, shuningdek, IP Strategiyasi va milliy innovatsion dasturlari ilmiy va amaliy samaradorlikni oshirishga xizmat qiladi. Bu yondashuv mamlakatning innovatsion ekotizimini mustahkamlash, ilmiy natijalarni iqtisodiyotga tatbiq etish va global raqobatbardoshligini oshirish imkonini beradi.

Global Innovatsiyalar Indeksidagi yuqori o‘rinlar, yetakchi klasterlar va indikatorlar bo‘yicha muvaffaqiyatlar Singapurning ilm-fan va kreativlik asosida raqobatlasha oladigan barqaror strategiyasini tasdiqlaydi. Shu tarzda, Singapur resurslar cheklangan davlat sifatida ham ilm-fan, innovatsiyalar va kreativlik orqali global iqtisodiy va texnologik maydonda yetakchi o‘rinlarni egallashga muvaffaq bo‘lmoqda, bu esa mamlakatni barqaror o‘sish va yuqori raqobatbardoshlikni ta’minlaydigan modelga aylantiradi.

Foydalanilgan manbalar ro‘yxati

https://www.edb.gov.sg/en/business-insights/insights/how-singapores-ai-ecosystem-and-healthcare-expertise-drive-medtech-innovation.html

https://www.edb.gov.sg/en/our-industries/innovation.html

https://www.edb.gov.sg/en/our-industries/innovation.html

https://www.mddi.gov.sg/newsroom/further-120m-investment-in-ai-for-science/

https://www.ubesg.com/post/singapore-innovation-ecosystem-growth-engine/

https://www.helgilibrary.com/indicators/rd-expenditures-as-of-gdp/singapore/

https://ual.sg/post/2023/07/03/our-university-is-now-ranked-top-10-worldwide/?utm_source

https://www.straitstimes.com/singapore/education/nus-ntu-climb-list-of-the-worlds-most-innovative-universities

https://www.wipo.int/gii-ranking/en/singapore

https://www.wipo.int/gii-ranking/en/singapore

https://www.ipos.gov.sg/news/news-collection/singapore-ranks-5th-in-the-2025-global-innovation-index--climbed-two-spots-in-innovation-outputs-/?utm_source